ಹರಿದ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಉಚಿತವಾಗಿ ಬದಲಾಯಿಸುವುದು ಹೇಗೆ? ಬ್ಯಾಂಕ್ ನಿಯಮಗಳೇನು ಗೊತ್ತೇ?

Torn Currency Notes : ಹಳೆ ನೋಟುಗಳು (Old Notes), ಹರಿದ, ಹಾಳಾದ ಕರೆನ್ಸಿ ನೋಟುಗಳು (damaged currency notes), ಹಾಳಾದ ನಾಣ್ಯಗಳು ನಿಮ್ಮ ಕೈಗೆ ಸಿಕ್ಕರೆ, ಅವುಗಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ತೊಂದರೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಆಗಾಗ ಎಟಿಎಂಗಳಿಂದಲೂ ಇಂತಹ ಹಾಳಾದ ನೋಟುಗಳು ಬರುತ್ತವೆ.

ಇತ್ತೀಚಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಹತ್ತು, ಇಪ್ಪತ್ತು ಮತ್ತು ಐವತ್ತು ರೂಪಾಯಿ ಮುಖಬೆಲೆಯ ಹೊಸ ಕರೆನ್ಸಿ ನೋಟುಗಳು ಬಹಳ ಅಪರೂಪ. ಈ ನೋಟುಗಳು ಹಳೆಯದಾಗಿ ಹಾಳಾಗುತ್ತಿವೆ. ಇವುಗಳನ್ನು ಹೇಗೆ ಬದಲಾಯಿಸಬೇಕು (Note exchange) ಎಂದು ತಿಳಿಯದೆ ಅನೇಕರು ಗೊಂದಲದಲ್ಲಿರುತ್ತಾರೆ

ಕೆಲವು ಅಂಗಡಿಗಳು ಅಂತಹ ನೋಟುಗಳನ್ನು ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ. ಖಾಸಗಿ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ನಡೆಸುತ್ತಿರುವ ಈ ಅಂಗಡಿಗಳು ಹಳೆಯ, ಹರಿದ ನೋಟುಗಳು ಮತ್ತು ಹಾಳಾದ ನಾಣ್ಯಗಳನ್ನು (Old Coins) ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹೊಸದನ್ನು ನೀಡುತ್ತವೆ.

ಅರ್ಜೆಂಟ್ ಹಣ ಬೇಕೇ? ಈಗ ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ನಲ್ಲಿ ಲೋನ್ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಬಹಳಷ್ಟು ಸುಲಭ! ಇಲ್ಲಿದೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ

ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಒಂದಿಷ್ಟು ಕಮಿಷನ್ ಕಡಿತಗೊಳಿಸಿ ಉಳಿದ ಹಣ ನೀಡಲಾಗುವುದು. ನೋಟುಗಳ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿ, ಈ ಕಮಿಷನ್ ಬದಲಾಗಬಹುದು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಅಂತಹ ಹರಿದ ಮತ್ತು ಹಾನಿಗೊಳಗಾದ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಸುಲಭವಾಗಿ ಬದಲಾಯಿಸಲು ಹಲವು ಮಾರ್ಗಗಳಿವೆ.

ಅದುವೇ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು… ಹರಿದ ನೋಟುಗಳು ಯಾವುವು? ಇವುಗಳನ್ನು ಹೇಗೆ ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ? ಯಾವ ನೋಟಿಗೆ ಯಾವ ವಿನಿಮಯ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಪಾವತಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ? ಈಗ ನಾವು ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರಗಳನ್ನು ತಿಳಿಯೋಣ.

ಯಾವ ರೀತಿಯ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು?

ಕಳೆಗುಂದಿದ ನೋಟುಗಳು ಒಂದೇ ಅಂಕಿಯ ಕರೆನ್ಸಿ ನೋಟುಗಳಾಗಿದ್ದರೆ, ಅಂದರೆ 1 ರೂಪಾಯಿ, 2 ರೂಪಾಯಿ, 5 ರೂಪಾಯಿ ನೋಟುಗಳಾಗಿದ್ದರೆ, ಅವುಗಳು ಎರಡಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ತುಂಡುಗಳಾಗಿರಬಾರದು. ಎರಡೂ ತುಣುಕುಗಳು ಒಂದೇ ನೋಟಿನದ್ದಾಗಿರಬೇಕು.

ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಎಷ್ಟು ಹಣ ಇಡಬಹುದು, ಇದಕ್ಕೇನಾದರೂ ಮಿತಿ ಇದೆಯೇ? ಕಾನೂನು ಏನು ಹೇಳುತ್ತೆ ಗೊತ್ತೇ?

ಅದರ ಮೇಲೆ ಪ್ರಮುಖ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಹಾನಿಗೊಳಗಾಗಬಾರದು ಅಥವಾ ಕಾಣೆಯಾಗಬಾರದು. ಎರಡಂಕಿಯ ಕರೆನ್ಸಿ ನೋಟು ರೂ.10, ರೂ. 20, ರೂ.50, ರೂ. 100 ಇತ್ಯಾದಿ ನೋಟುಗಳನ್ನು ವಿನಿಮಯಕ್ಕಾಗಿ ಎರಡಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಭಾಗಗಳಾಗಿ ಹರಿದು ಹಾಕಬಾರದು. ಎರಡೂ ತುಣುಕುಗಳು ಒಂದೇ ನೋಟಿನದ್ದಾಗಿರಬೇಕು. ಇದಲ್ಲದೆ, ಅದರ ಸಂಖ್ಯೆಯು ಹರಿದ ಎರಡೂ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಗೋಚರಿಸಬೇಕು.

ಹರಿದ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುವುದು ಹೇಗೆ?

ದಿನಕ್ಕೆ 20 ನೋಟುಗಳ ದರದಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ನಲ್ಲಿ ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು, ಅದರ ಮೌಲ್ಯವು ರೂ.5000 ಮೀರುವುದಿಲ್ಲ. ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು ಯಾವುದೇ ಶುಲ್ಕವನ್ನು ವಿಧಿಸದೆ ಕೌಂಟರ್‌ನಲ್ಲಿ ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯು 5,000,000 ರೂ.ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮೌಲ್ಯದ 20 ನೋಟುಗಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಲು ವಿನಂತಿಸಿದರೆ, ಬ್ಯಾಂಕ್ ರಸೀದಿಯನ್ನು ನೀಡಬಹುದು ಮತ್ತು ಪಾವತಿಯನ್ನು ನಂತರ ಮಾಡಲು ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡಬಹುದು. ಜುಲೈ 2015 ರಲ್ಲಿ ಹೊರಡಿಸಲಾದ ಸುತ್ತೋಲೆ ಪ್ರಕಾರ, ಅಂತಹ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು ಸೇವಾ ಶುಲ್ಕವನ್ನು ಸಹ ವಿಧಿಸಬಹುದು. ಈ ನೋಟುಗಳ ಮೌಲ್ಯ ರೂ.50,000ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿದ್ದರೆ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಗಳು ನಿಯಮಾನುಸಾರ ಶುಲ್ಕ ವಿಧಿಸುತ್ತವೆ.

ಪ್ರತಿ ತಿಂಗಳು 50 ಸಾವಿರ ಪೆನ್ಷನ್ ನೀಡುವ ಬೆಸ್ಟ್ ಸ್ಕೀಮ್ ಇವು! ಈಗಲೇ ಯೋಜನೆಗೆ ಅರ್ಜಿ ಹಾಕಿ

ಹರಿದ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಎಲ್ಲಿ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ?

ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ ಆಕ್ಟ್-1934 ರ ಸೆಕ್ಷನ್ 28 ಮತ್ತು ಸೆಕ್ಷನ್ 58 (2) ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, ಯಾವುದೇ ವ್ಯಕ್ತಿ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ವಿರೂಪಗೊಳಿಸಿದ ಅಥವಾ ಹರಿದ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಮರುಪಡೆಯಲು ಹಕ್ಕಿಲ್ಲ. ಆದರೆ, ಕೆಲವು ವಿಶೇಷ ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ, ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಜನರಿಗೆ ಆಗುವ ಅನಾನುಕೂಲತೆಯನ್ನು ಹೋಗಲಾಡಿಸಲು, ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ಅನುಮತಿಯೊಂದಿಗೆ ಹಾನಿಗೊಳಗಾದ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಹಿಂದಿರುಗಿಸಲು ಆರ್‌ಬಿಐ ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಂಡಿದೆ.

ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು (Banks) ಮತ್ತು ಕರೆನ್ಸಿ ಚೆಸ್ಟ್‌ಗಳಲ್ಲಿ (ಆರ್‌ಬಿಐ ಮುದ್ರಿತ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಎಟಿಎಂಗಳಿಗೆ ಸರಬರಾಜು ಮಾಡುವ ಸ್ಥಳ) ಹಾನಿಗೊಳಗಾದ ನೋಟುಗಳ ವಿನಿಮಯವನ್ನು ಸುಗಮಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ.

ಕೋಳಿ ಫಾರಂ ಆರಂಭಿಸುವವರಿಗೆ 50% ಸಬ್ಸಿಡಿಯೊಂದಿಗೆ 50 ಲಕ್ಷ ಸಾಲ! ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ಬಂಪರ್ ಯೋಜನೆಗೆ ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸಿ

ದೇಶದ ಎಲ್ಲಾ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿನ ಎಲ್ಲಾ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಶಾಖೆಗಳು (Bank Brach) ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನರಿಗೆ ಈ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಬೇಕು. ಯಾವುದೇ ಬ್ಯಾಂಕ್ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಲು ನಿರಾಕರಿಸುವಂತಿಲ್ಲ. ನೋಟುಗಳ ವಿನಿಮಯಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ಶುಲ್ಕ ವಿಧಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಅಲ್ಲದೆ ಯಾವುದೇ ನಮೂನೆಗಳನ್ನು ಭರ್ತಿ ಮಾಡುವ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ.

ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳದಿದ್ದರೆ ಏನು ಮಾಡಬೇಕು?

ನೋಟುಗಳ ವಿನಿಮಯಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಬ್ಯಾಂಕ್ ನಿಂದ ಯಾವುದೇ ಸಮಸ್ಯೆ ಉಂಟಾದರೆ ಗ್ರಾಹಕರು ಬ್ಯಾಂಕ್ ಗೆ ದೂರು ನೀಡಬಹುದು. ಗ್ರಾಹಕರು ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ – ಇಂಟಿಗ್ರೇಟೆಡ್ ಒಂಬುಡ್ಸ್‌ಮನ್ ಸ್ಕೀಮ್, 2021 ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಆರ್‌ಬಿಐ ಒಂಬುಡ್ಸ್‌ಮನ್ ಅನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸಬಹುದು, ಒಂದು ವೇಳೆ ಬ್ಯಾಂಕ್ ದೂರಿಗೆ 30 ದಿನಗಳೊಳಗೆ ತೃಪ್ತಿದಾಯಕ ಉತ್ತರವನ್ನು ನೀಡದಿದ್ದರೆ. ದೂರುಗಳನ್ನು ಆನ್‌ಲೈನ್‌ನಲ್ಲಿ https://cms.rbi.org.in ನಲ್ಲಿ ಸಲ್ಲಿಸಬಹುದು ಅಥವಾ RBI ದೂರುಗಳ ಇಮೇಲ್‌ಗೆ ಕಳುಹಿಸಬಹುದು.

How to exchange damaged and torn notes for free in Banks